Wykaz skrótów
Pzp - ustawa z dnia 11 września 2019 r. - Prawo zamówień publicznych (Dz.U. z 2023 r. poz. 1605)
Problematyka wyjaśniania treści SWZ została uregulowana w art. 135 i 284 Pzp.
Ratio legis art. 135 i 284 Pzp polega na uzyskaniu przez wykonawców pewności, co do wymagań zawartych w SWZ, a w konsekwencji umożliwienie podjęcia decyzji, czy są w stanie ubiegać się o udzielenie zamówienia. W wielu przypadkach instytucja ta może być jednak nadużywana przez wykonawców, którzy nie tyle chcą wyjaśnić budzące wątpliwości postanowienia SWZ, tylko dążą do ich „dopasowania”, do swoich możliwości ofertowych. Instytucja zadawania pytań dotyczących treści SZW może być nadużywana, co może prowadzić do przewlekłości postępowania.
Brak zapytań do zamawiającego dotyczących treści SWZ nie oznacza, że SWZ została sporządzona prawidłowo.
Odpowiedzi udzielane w ramach wyjaśnień treści SWZ będą bezwzględnie wiążące dla wykonawców i stają się częścią SWZ.
Wyjaśnienia treści SWZ służą doprecyzowaniu, rozwinięciu kwestii wynikających z jej postanowień w celu przedstawienia ich celowościowego rozumienia, niedoprecyzowanych z rożnych przyczyn na etapie tworzenia SWZ .
Wyjaśnienia SWZ stanowią rodzaj wykładni autentycznej jej treści, dzielą los SWZ. Skoro określona treść SWZ już nie obowiązuje, nie obowiązują również odpowiedzi zamawiającego, które się do niej odnoszą.
Zamawiający, prowadząc postępowanie o udzielenie zamówienia, obowiązany jest zapewnić przestrzeganie zasad równego traktowania wykonawców i uczciwej konkurencji. Przejawia się ona również w tym, że wykonawca ma prawo działać w zaufaniu do udzielanych mu odpowiedzi, traktować je jako wykładnię autentyczną i oczekiwać, że zastosowanie się do nich nie będzie się wiązało dla niego z ujemnymi skutkami.
Wykonawcy zwracający się do zamawiającego o wyjaśnienie treści SWZ jest obowiązany formułować pytania z zachowaniem należytej staranności. Wykonawca nie może bowiem oczekiwać, że zamawiający doszuka się w zadanym pytaniu treści, których wykonawca nie wyraził w sposób jasny.
Wszelkie wątpliwości dotyczące treści SWZ zamawiający musi rozpatrywać na korzyść wykonawcy.
Wyjaśnienie treści SWZ w postępowaniu prowadzonym w trybie przetargu nieograniczonego
Wyjaśnienie treści SWZ nie może stanowić podstawy wprowadzenia innego wymagania niż zawarte w treści SWZ.
Wyjaśnić można treść czegoś co istnieje, dodanie nowej treści nie będzie wyjaśnieniem, lecz zmianą SWZ.
W art. 135 ust. 1 i art. 284 ust. 1 Pzp ustawodawca użył sformułowania „Wykonawca może zwrócić się do zamawiającego z wnioskiem o wyjaśnienie treści SWZ”. Wyjaśnianie (zwane również tłumaczeniem) jest jedną z odmian rozumowania. Wyjaśnianie jest zadaniem myślowym, które polega na wskazaniu uzasadnienia dla danej treści SWZ. Wyjaśnianie treści specyfikacji istotnych warunków zamówienia polega zatem na udzieleniu odpowiedzi na pytanie „dlaczego tak jest jak zamawiający postanowił w treści SWZ ?”
Przepis art. 135 ust. 1 Pzp odnosi się wyłącznie do sytuacji, gdy wykonawca nie rozumie treści SWZ i w celu jej zrozumienia zwraca się do zamawiającego o jej wyjaśnienie. Takie rozumowanie art. 135 ust. 1 Pzp jest istotne, ponieważ przepisy Pzp nie obligują zamawiającego do obowiązku udzielana wyjaśnień, gdy wykonawca zwraca się do zamawiającego w innym celu niż wyjaśnienie treści SWZ.
Jeżeli wykonawca zwróci się do zamawiającego o wyjaśnienie pojęcia „przebudowy”, użytego w opisie sposobu oceny spełniania warunku dotyczącego zdolności zawodowej wykonawcy, to znaczy, że wykonawca zwraca się o wyjaśnienie treści SWZ.
Zwróceniem się wykonawcy o wyjaśnienie treści SWZ nie będzie natomiast pytanie o dopuszczenie w opisie sposobu oceny spełniania warunku dotyczącego zdolności zawodowej, możliwości wykazania się wykonaniem remontu.
Jeżeli wykonawca pyta zamawiającego: „czy zamawiający dopuści pojazdy ze skrzynią biegów automatyczną?”, to uznać należy, iż wykonawca nie zwraca się do zamawiającego o wyjaśnienie treści SWZ, tylko żąda zmiany jej treści.
Konsekwencją zwrócenia się wykonawcy o wyjaśnienie treści SWZ może być dokonanie zmian jej treści. Zamawiający może bowiem uznać, że treść SWZ uniemożliwia udzielanie wyjaśnień, ponieważ konieczne jest wcześniejsze dokonanie zmiany treści SWZ.
Zgodnie z art. 135 ust. 2 Pzp zamawiający jest obowiązany udzielić wyjaśnień niezwłocznie, jednak nie później niż na 6 dni przed upływem terminu składania ofert albo nie później niż na 4 dni przed upływem terminu składania ofert w przypadku, o którym mowa w art. 138 ust. 2 pkt 2 Pzp, pod warunkiem że wniosek o wyjaśnienie treści SWZ wpłynął do zamawiającego nie później niż na odpowiednio 14 albo 7 dni przed upływem terminu składania ofert.
Jeżeli zamawiający nie udzieli wyjaśnień w terminach, o których mowa w art. 135 ust. 2 Pzp, przedłuża termin składania ofert o czas niezbędny do zapoznania się wszystkich zainteresowanych wykonawców z wyjaśnieniami niezbędnymi do należytego przygotowania i złożenia ofert (art. 135 ust. 3 Pzp).
Obowiązkiem wykonawcy ubiegającego się o zamówienia publiczne jest współdziałanie z zamawiającym polegające także na zadawaniu pytań dotyczących treści SWZ, zatem analogicznym obowiązkiem zamawiającego jest udzielanie rzetelnych i zrozumiałych wyjaśnień.
Przedłużenie terminu składania ofert nie wpływa na bieg terminu składania wniosku o wyjaśnienie treści SWZ, o którym mowa w art. 135 ust. 2 Pzp (art. 135 ust. 4 Pzp).
W przypadku gdy wniosek o wyjaśnienie treści SWZ nie wpłynął w terminie, o którym mowa w art. 135 ust. 2 Pzp, zamawiający nie ma obowiązku udzielania wyjaśnień SWZ oraz obowiązku przedłużenia terminu składania ofert.
Treść zapytań wraz z wyjaśnieniami zamawiający udostępnia na stronie internetowej prowadzonego postępowania, a w przypadkach, o których mowa w art. 133 ust. 2 i 3 Pzp, przekazuje wykonawcom, którym przekazał SWZ, bez ujawniania źródła zapytania.
Wyjaśnienie treści SWZ w postępowaniu prowadzonym w trybie podstawowym
W postępowaniu prowadzonym w trybie podstawowym zamawiający jest obowiązany udzielić wyjaśnień niezwłocznie, jednak nie później niż na 2 dni przed upływem terminu składania odpowiednio ofert albo ofert podlegających negocjacjom, pod warunkiem że wniosek o wyjaśnienie treści odpowiednio SWZ albo opisu potrzeb i wymagań wpłynął do zamawiającego nie później niż na 4 dni przed upływem terminu składania odpowiednio ofert albo ofert podlegających negocjacjom (art. 284 ust. 2 Pzp).
Jeżeli zamawiający nie udzieli wyjaśnień w terminie, o którym mowa w art. 284 ust. 2 Pzp, przedłuża termin składania odpowiednio ofert albo ofert podlegających negocjacjom o czas niezbędny do zapoznania się wszystkich zainteresowanych wykonawców z wyjaśnieniami niezbędnymi do należytego przygotowania i złożenia odpowiednio ofert albo ofert podlegających negocjacjom.
W przypadku gdy wniosek o wyjaśnienie treści SWZ nie wpłynął w terminie, o którym mowa w art. 284 ust. 2 Pzp, zamawiający nie ma obowiązku udzielania wyjaśnień SWZ oraz obowiązku przedłużenia terminu składania odpowiednio ofert albo ofert podlegających negocjacjom (art. 284 ust. 2 Pzp).
Przedłużenie terminu składania ofert, o których mowa w art. 284 ust. 2 Pzp, nie wpływa na bieg terminu składania wniosku o wyjaśnienie treści SWZ.
Treść zapytań wraz z wyjaśnieniami zamawiający udostępnia, bez ujawniania źródła zapytania, na stronie internetowej prowadzonego postępowania, a w przypadkach, o których mowa w art. 280 ust. 2 i 3 , przekazuje wykonawcom, którym udostępnił SWZ.
W przypadku wątpliwości co do treści SWZ zwrócenie się wykonawcy do zamawiającego o wyjaśnienie treści SWZ jest nie tylko prawem, ale także obowiązkiem wykonawcy. W wyroku z dnia 5 czerwca 2014 r., IV CSK 626/13, Sąd Najwyższy uznał, że w przypadku wątpliwości dotyczących treści specyfikacji istotnych warunków zamówienia, wykonawca powinien zwrócić się do zamawiającego o jej wyjaśnienie .