Na podstawie art. 128 ust. 4 ustawy Pzp zamawiający może żądać od wykonawców wyjaśnień dotyczących treści oświadczenia, o którym mowa w art. 125 ust. 1 ustawy Pzp, lub złożonych podmiotowych środków dowodowych lub innych dokumentów lub oświadczeń składanych w postępowaniu. Celem wezwania do złożenia wyjaśnień dotyczących oświadczeń lub dokumentów, o których mowa w art. 128 ust. 4 ustawy Pzp, jest uzyskanie dodatkowych informacji w przypadkach wątpliwości, niejasności co do treści tych oświadczeń lub dokumentów. Zamawiający nie ma obowiązku wyjaśniania treści oświadczenia, o którym mowa w art. 125 ust. 1 ustawy Pzp, lub złożonych podmiotowych środków dowodowych lub innych dokumentów lub oświadczeń składanych w postępowaniu, w sytuacji, gdy oferta wykonawcy podlega odrzuceniu. Biorąc pod uwagę, że ustawodawca nie wiąże skutku w postaci konieczności odrzucenia oferty wykonawcy, który nie udzielił wyjaśnień na podstawie art. 128 ust. 4 ustawy Pzp, nie można mówić o bezwzględnym obowiązku wzywania wykonawców do składania wyjaśnień dotyczących oświadczeń lub dokumentów, o których mowa w tym przepisie. Należy jednak zauważyć, że zamawiający jest obowiązany do rzetelnego przeprowadzenia postępowania o udzielenie zamówienia. Przepis art. 128 ust. 4 ustawy Pzp powinien być rozpatrywany w kategoriach uprawnień zamawiającego, a więc prawa zamawiającego do żądania wyjaśnień połączonego z obowiązkiem zażądania tychże wyjaśnień w celu wypełnienia obowiązku przeprowadzenia badania oświadczeń lub dokumentów, o których mowa w art. 128 ust. 4 ustawy Pzp, w sposób staranny i należyty.
Wyjaśnienia muszą zatem ograniczać się wyłącznie do wskazania sposobu rozumienia treści zawartych w oświadczeń lub dokumentów, o których mowa w art. 128 ust. 4 ustawy Pzp. Nieudzielanie przez wykonawcę wyjaśnień powoduje, że zamawiający podejmuje decyzję na podstawie wiedzy, jaką dysponuje bez wyjaśnień wykonawcy. Wyjaśnianie jest jedną z odmian rozumowania. Wyjaśnianie (zwane również tłumaczeniem) jest zadaniem myślowym, które polega na wskazaniu uzasadnienia dla podanej przez wykonawcę treści formularza ofertowego. Wyjaśnianie treści oświadczeń i dokumentów, o których mowa w art. 128 ust. 4 ustawy Pzp, polega zatem na udzieleniu odpowiedzi na pytanie, dlaczego tak jest, jak wykonawca postanowił w treści tych oświadczeń lub dokumentów.
Złożone przez wykonawcę wyjaśnienia muszą wskazywać sposób rozumienia treści oświadczeń i dokumentów, o których mowa w art. 128 ust. 4 ustawy Pzp.
Przepisy Pzp nie przesądzają, ile razy zamawiający może żądać od wykonawców wyjaśnień dotyczących treści oświadczenia, o którym mowa w art. 125 ust. 1 ustawy Pzp, lub złożonych podmiotowych środków dowodowych lub innych dokumentów lub oświadczeń składanych w postępowaniu. Co do możliwości wielokrotnego wzywania do wyjaśnień Krajowa Izba Odwoławcza wypowiedziała się w wyrokach z dnia 20 lipca 2016 r., KIO 1165/16, z dnia 14 września 2015 r., KIO 1879/15, z 6 listopada 2015 r., KIO 2303/15, i z dnia 9 lipca 2014 r., KIO 1348/14, uznając, że nie ma zakazu wzywania więcej niż jeden raz do wyjaśnień, jeśli pierwotne wyjaśnienia nadal budziły wątpliwości.
W przypadku art. 128 ust. 4 ustawy Pzp aktualne pozostaje orzecznictwo dotyczące art. 26 ust. 4 Pzp2004. W orzecznictwie Krajowej Izby Odwoławczej wyrażany jest pogląd, że obowiązek wezwania wykonawcy do wyjaśnień wynikający z art. 128 ust. 4 Pzp aktualizuje się w sytuacji, gdy złożone oświadczenia lub dokumenty budzą wątpliwości zamawiającego, w celu usunięcia wewnętrznej prima facie (widocznej na pierwszy rzut oka) sprzeczności pomiędzy nimi, a także w przypadku kwestii, co do których zamawiający nie ma rozeznania (np. nic o nich nie wie). Wyjaśnienie to uwagi wyjaśniające rzecz niezrozumiałą, usprawiedliwienie, umotywowanie czegoś, uczynienie czegoś zrozumiałym, podanie powodów, motywów.
Czynność wezwania do złożenia wyjaśnień nie generuje bezpośrednio skutku w postaci odrzucenia oferty wykonawcy, ponieważ służy rozwianiu wątpliwości zamawiającego co do treści złożonego oświadczenia lub dokumentu.
W wyroku z dnia 6 września 2016 r., KIO 1511/16, KIO 1512/16, Krajowa Izba Odwoławcza uznała, że „Zamawiający powinien najpierw sprawdzić albo wyjaśnić kwestie, co do których brak mu rozeznania (np. nic o nich nie wie) i dopiero w przypadku uznania, że przedłożone dokumenty nie potwierdzają spełniania warunków udziału w postępowaniu wzywać do ich uzupełnienia.”
W celu wyjaśnienia wątpliwości dotyczących treści oświadczenia, o którym mowa w art. 125 ust. 1 ustawy Pzp, lub podmiotowych środków dowodowych, zamawiający może również zwrócić się bezpośrednio do podmiotu, który jest w posiadaniu informacji lub dokumentów istotnych w tym zakresie dla oceny spełniania przez wykonawcę warunków udziału w postępowaniu, kryteriów selekcji lub braku podstaw wykluczenia, o przedstawienie takich informacji lub dokumentów (zob. art. 128 ust. 5 ustawy Pzp).