Za rażąco niską cenę należy uznać taką cenę, która jest niewiarygodna dla wykonania przedmiotu zamówienia i jest całkowicie oderwana od realiów rynkowych. Jednakże ocena tej okoliczności zawsze powinna być dokonana z uwzględnieniem przedmiotu zamówienia, jego specyfiki i towarzyszących mu realiów rynkowych, w oparciu o dostępne zamawiającemu informacje, które uzyskał w wyniku przedstawienia przez wezwanego wykonawcę wyjaśnień. 

W ramach złożonych wyjaśnień, wykonawca winien podać zamawiającemu wszystkie informacje dotyczące kalkulacji zaoferowanej ceny, w tym informacje dotyczące sposobu kalkulacji, uwarunkowań w jakich dokonywał kalkulacji, szczególnych przesłanek warunkujących przyjęty sposób kalkulacji (jeśli takie zaistniały) oraz innych istotnych elementów mających wpływ na wysokość zaoferowanej ceny, jak np. korzystne upusty, sprzyjające w oparciu o konkretne informacje warunki finansowe, uzyskane specjalne oferty, a dowodzące możliwości zaoferowania danej ceny. 

Wyjaśnienia wykonawcy stanowiące informacje w zakresie ceny powinny umożliwić zamawiającemu podjęcie decyzji, co do przyjęcia bądź odrzucenia oferty. Podkreślenia wymaga, że zamawiający informacje dotyczące indywidualnych elementów kalkulacji danej ceny jak również okoliczności, które wpływają na daną kalkulację uzyskuje od danego wykonawcy w wyniku wezwania do złożenia wyjaśnień w określonym, wskazanym przez zamawiającego zakresie i terminie. Tym samym wykonawca składający wyjaśnienia zamawiającemu, winien wskazać wszystkie okoliczności, które stanowiły podstawę dokonanej wyceny. Wyjaśnienia winny być jasne, konkretne i spójne. Winny być adekwatne do przedmiotu zamówienia, uwzględniać jego założenia oraz specyfikę właściwą np. dla danej branży. 

Tym samym wykonawca składający wyjaśnienia zamawiającemu, już w ramach swoich wyjaśnień winien wskazać na te okoliczności, które stanowiły podstawę dokonanej wyceny, bowiem to na wykonawcy spoczywa obowiązek wykazania, że oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny. W treści art. 224 pkt 5 ustawy Pzp ustawodawca wprowadził odwrócony ciężaru dowodu. Oznacza to, że w odniesieniu do oceny wystąpienia ceny rażąco niskiej (lub rażąco niskiego kosztu) to wykonawca musi wykazać (za pomocą wyjaśnień lub stosownych dokumentów), że taka cena nie wystąpiła. Jeżeli wykonawca nie wykaże, że złożona przez niego oferta nie zawiera ceny rażąco niskiej, jego oferta będzie podlegała odrzuceniu. 

W ocenie Krajowej Izby Odwoławczej wyjaśnienia ceny złożone przez Przystępującego nie potwierdziły, że zaoferowana cena nie jest rażąco niska. Treść wyjaśnień sprowadza się jedynie do matematycznego działania, polegającego na przemnożenie podanej stawki za r/g przez ilość czasu deklarowanego na wykonanie serwisu danego dźwigu, oraz oświadczenia, że wykonawca jest w stanie rzetelnie wykonać usług za zaoferowaną cenę. 

Powyższa treść nie może zostać uznana za wyjaśnienia rażąco niskiej ceny. Wyjaśnienia Przystępującego są lakoniczne, nie zawierają żadnych dowodów, nie odnoszą się do okoliczności określonych w art. 224 ust. 3 ustawy Pzp - czego wymagał Zamawiający, nie zawierają żadnych informacji dotyczących elementów składających się na wyliczenie ceny, w odniesieniu do przedmiotu zamówienia. Brak jest w nich jakiejkolwiek argumentacji i wyjaśnienia zaoferowanej ceny. Podkreślenia wymaga, że wykonawca w ramach wyjaśnień rażąco niskiej ceny ma wykazać możliwość zaoferowania ceny niższej, jako realnej, a nie jedynie oświadczać, że taką możliwość posiada - a tego nie uczynił. 

Reasumując, złożone na wezwanie Zamawiającego wyjaśnienia rażąco niskiej ceny, nie uzasadniały podanej w ofercie ceny, nie dawały podstaw do uznania, że zaoferowana cena nie jest ceną rażąco niską.

Wyrok z dnia 9 lutego 2023 r., KIO 232/23