Oczywistą omyłką pisarską jest omyłka widoczna, niezamierzona niedokładność, błąd pisarski lub inna podobna usterka w tekście. Za oczywistą omyłkę pisarską uznaje się również omyłkę, która nie jest widoczna w treści samego formularza ofertowego, jest jednak omyłką wynikającą z porównania treści pozostałych dokumentów stanowiących zawartość treści oferty (zob. wyrok z dnia 10 kwietnia 2008 r., KIO/UZP 265/08). Oczywista omyłka pisarska polega w szczególności na niezamierzonym przekręceniu, opuszczeniu wyrazu, błędzie logicznym, pisarskim lub mającym postać innej niedokładności przypadkowej.
Oczywista omyłka pisarska powinna być możliwa do poprawy bez odwoływania się do innych dokumentów (zob. wyrok z dnia 20 stycznia 2009 r., KIO/UZP 11/09).
Zgodnie z utrwaloną definicją omyłki pisarskiej dotyczy ona takich błędów, które są łatwe do zauważenia, a „oczywistość” omyłki, rozumianej jako określona niedokładność, nasuwa się każdemu, bez potrzeby przeprowadzania dodatkowych badań czy też ustaleń. Może to być błąd pisarski, logiczny, przypadkowe przeoczenia lub inna niedokładność, która nasuwa się sama przez się każdemu, a przez dokonanie poprawki tej omyłki właściwy sens oświadczenia pozostaje bez zmian (zob. wyrok z dnia 26 listopada 2008 r., KIO/UZP 1326/08).
O oczywistej omyłce pisarskiej można mówić, gdy jest ona jednoznaczna dla każdego i każdy taką omyłkę powinien jednakowo poprawić. Jeżeli natomiast dochodzi do różnic w traktowaniu czegoś jako omyłki, to trudno mówić, że mamy do czynienia z oczywistą omyłką pisarską. Ze względu na cechę „oczywistości” omyłki pisarskiej („zamawiający poprawia w ofercie oczywiste omyłki pisarskie”), podstawą poprawienia takiej omyłki nie mogą być złożone przez wykonawcę wyjaśnienia.
Poprawienie oczywistej omyłki nie może prowadzić do wytworzenia nowej treści oświadczenia woli. Mimo że poprawienie oczywistej omyłki pisarskiej zawsze będzie skutkowało zmianą treści ofert, to należy pamiętać, że będzie tak jedynie w znaczeniu technicznym, nie zaś merytorycznym (zob. wyrok z dnia 30 września 2014 r., KIO 1891/14).
Oczywista omyłka może polegać np. na błędnym wpisaniu cyfr, ale nie może polegać na przekreśleniu liczby podanej drukiem i wpisaniu pod spodem innej liczby. Oczywistą omyłkę może poprawić zamawiający samodzielnie, tj. bez ingerencji i wyjaśnienia ze strony wykonawcy, w przeciwieństwie do błędu popełnionego w wyniku zamierzonego i świadomego działania wykonawcy (zob. wyrok z dnia 13 października 2014 r., KIO 2025/14).
W wyroku z dnia 13 czerwca 2014 r., KIO 1108/14, Krajowa Izba Odwoławcza zwróciła uwagę, że oczywista omyłka pisarska powinna być możliwa do poprawienia bez odwoływania się do innych dokumentów. Zdaniem Krajowej Izby Odwoławczej, w zakresie tego pojęcia mieszczą się zatem tylko takiego rodzaju niedokładności, które widoczne są dla każdego, bez przeprowadzania jakiejkolwiek dodatkowej dogłębnej analizy. Oznacza to, że ich poprawienie nie wywołuje zmiany merytorycznej treści oświadczenia woli wykonawcy. Oczywista omyłka pisarska jest wynikiem przeoczenia lub innej wady procesu myślowo-redakcyjnego. Poprawienie oczywistej omyłki nie może prowadzić do wytworzenia nowej treści oświadczenia woli. Krajowa Izba Odwoławcza zwróciła równie z uwagę na wyrok Sądu Okręgowego w Gdańsku z dnia 21 maja 2008 r., XII Ga 151/08, w którym stwierdzono, iż błąd pisarski to „widoczne, wbrew zamierzeniu, niewłaściwe użycie wyrazu, widocznie mylna pisownia albo widocznie niezamierzone opuszczenie jednego lub więcej wyrazów (...)”. Natomiast omyłki pisarskie są to omyłki stojące na równi z błędami pisarskimi lub rachunkowymi, a zatem tylko omyłki polegające na tym, że wyrażono coś, co jest niezgodne z myślą niedwuznacznie wyrażoną przez podmiot, a zostało wypowiedziane tylko przez przeoczenie, niewłaściwy dobór słów.
W postępowaniu, którego dotyczy wyrok KIO 1108/14, , wykonawca w sposób niezamierzony popełnił w tłumaczeniu z języka angielskiego na język polski błąd redakcyjny zastępując wyrażenie „kwas solny” wyrażeniem „kwas siarkowy”.
W wyroku z dnia 16 grudnia 2008 r., KIO/UZP 1411/08, Krajowa Izba Odwoławcza stwierdziła, że „wskazana przez wykonawcę data 30 czerwca (2008 r.) bez wątpienia, jeśli chodzi o dzień i miesiąc, mieściła się w granicach terminów określonych przez zamawiającego w specyfikacji, co wskazuje, iż wykonawca wpisując tę datę miał na uwadze wymagania zamawiającego w przedmiotowym postępowaniu. O oczywistości omyłki pisarskiej polegającej na podaniu w formularzu ofertowym roku 2008 zamiast 2009 świadczy treść oferty, złożonej przez wykonawcę. W szczególności oczywistość powyższa wynika z kontekstu pełnej treści oświadczenia zawartego w pkt 3 formularza ofertowego dotyczącego zaoferowanego terminu zakończenia realizacji zamówienia zawierającego oprócz błędnie podanej daty także zapis: „zakończenie realizacji nie może być wcześniejsze niż dzień 30 kwietnia 2009 r. i późniejsze niż dzień 15 września 2009 r.”. O widocznej na pierwszy rzut oka niezamierzonej omyłce pisarskiej świadczy również treść, zawarta w parafowanym przez odwołującego, projekcie umowy złożonym w ofercie, w którym wykonawca potwierdził określony termin realizacji zamówienia zgodny z wymaganiami siwz.
Z uwagi na powyższe, należy uznać, że wykonawca składając ofertę i wskazując termin realizacji zamówienia - datę 30 czerwiec 2008 r. zamierzał wskazać rok 2009. W ocenie Izby, omyłka polegająca na wpisaniu w tym miejscu roku 2008 jest oczywistym błędem pisarskim, widocznym »na pierwszy rzut oka« dla każdego przeglądającego ofertę. Należy przy tym podkreślić, iż uznanie powyższej omyłki za oczywistą i podlegającą poprawieniu przez zamawiającego nie prowadzi do zmiany rzeczywistej treści i sensu oświadczenia wykonawcy, wyrażonego w ofercie w odniesieniu do terminu realizacji zaoferowanego przez wykonawcę”.
Rozszerzenie nazwy przedmiotu oferty, czyli w rozpoznawanym przypadku zmiana przedmiotu oferty, nie może być potraktowane jako oczywista omyłka pisarska ani inna omyłka, gdyż zmiana powodowałaby istotną zmianę w treści oferty (zob. wyrok z dnia 16 grudnia 2016 r., KIO 2234/16).
Józef Edmund Nowicki