Użyte w art. 224 ust. 1 zp wyrażenie „budzą wątpliwości zamawiającego co do możliwości wykonania przedmiotu zamówienia” wskazuje na wrażenie zamawiającego charakteryzujące się dużym stopniem subiektywności. Wyrażenie to odnosi się do subiektywnego wrażenia zamawiającego, nie jest to jednak okoliczność, z której zamawiający może korzystać swobodnie, lecz musi wziąć pod uwagę rozbieżności wynikające z okoliczności oczywistych, które nie wymagają wyjaśnienia oraz okoliczności, które nastąpiły po wszczęciu postępowania, w szczególności istotne zmiany cen rynkowych. Zamawiający nie mogą wykorzystywać przepisu art. 224 ust. 1 Pzp do bezpodstawnego wzywania wykonawców do złożenia wyjaśnień.

Zamawiający nie powinni korzystać z art. 224 ust. 1 Pzp w sposób bezrefleksyjny i nieuzasadniony. Wątpliwości zamawiającego co do możliwości wykonania przedmiotu zamówienia zgodnie z wymaganiami określonymi w dokumentach zamówienia lub wynikającymi z odrębnych przepisów muszą być uzasadnione. Zamawiający każdorazowo powinien uzasadnić, dlaczego powody swojego wezwania (np. dlaczego zaoferowana cena wydaje się rażąco niska w stosunku do przedmiotu zamówienia lub budzi wątpliwości zamawiającego co do możliwości wykonania przedmiotu zamówienia zgodnie z wymaganiami określonymi w dokumentach zamówienia lub wynikającymi z odrębnych przepisów). Żądanie od wykonawcy wyjaśnień, w tym złożenia dowodów w zakresie wyliczenia ceny będzie nieuzasadnione, gdy zaoferowana cena będzie niższa o 10% od wartości zamówienia powiększonej o należny podatek VAT, ustalonej przed wszczęciem postępowania lub średniej arytmetycznej cen wszystkich złożonych ofert niepodlegających odrzuceniu na podstawie art. 226 ust. 1 pkt 1[1]i 10[2]Pzp (z uwzględnieniem okoliczności, które nastąpiły po wszczęciu postępowania, w szczególności istotnej zmiany cen rynkowych).

Żądanie od wykonawcy wyjaśnień, w tym złożenia dowodów w zakresie wyliczenia ceny nie może być dokonane w dowolnych okolicznościach. Aby wątpliwości mogły powstać, muszą zaistnieć określone okoliczności, które te wątpliwości wywołują. Nie chodzi zatem o sytuację, w której zamawiający według własnego uznania stwierdza, że „ma wątpliwości”, ale o sytuację, w której zamawiający wywodzi swoje wątpliwości z obiektywnych okoliczności. Okoliczności te mogą być różne w zależności od przedmiotu zamówienia lub sytuacji zaistniałej w danym postępowaniu. Niemniej jednak muszą one wskazywać na zasadność powzięcia przez zamawiającego, np. wątpliwości co do możliwości wykonania przedmiotu zamówienia zgodnie z wymaganiami określonymi przez zamawiającego, a co za tym idzie - na zasadność zwrócenia się o udzielenie wyjaśnień, w tym złożenie dowodów, dotyczących wyliczenia ceny lub kosztu. Przyjmowanie bezkrytycznie stanowiska, że każdorazowe wezwanie wykonawcy do złożenia wyjaśnień i dowodów dotyczących wyliczenia ceny, nie daje się obronić. Każdy przypadek wymaga osobnej analizy i nie do przyjęcia jest stanowisko, że takie domniemanie powstaje również w sytuacji, gdy skierowane do wykonawcy wezwanie jest w oczywisty sposób bezzasadne. Ocena rażąco niskiej ceny nie może doprowadzić do wyeliminowania wykonawcy, który zaoferował cenę zbliżoną do ceny rynkowej.

Użyte w art. 224 ust. 1 Pzp wyrażenia „wydają się rażąco niskie w stosunku do przedmiotu zamówienia lub budzą wątpliwości zamawiającego co do możliwości wykonania przedmiotu zamówienia zgodnie z wymaganiami określonymi w dokumentach zamówienia lub wynikającymi z odrębnych przepisów” nie może dotyczyć przypadku, gdy cena całkowita oferty złożonej w terminie jest niższa o 5% od wartości zamówienia powiększonej o należny podatek od towarów i usług, ustalonej przed wszczęciem postępowania lub średniej arytmetycznej cen wszystkich złożonych ofert niepodlegających odrzuceniu na podstawie art. 226 ust. 1 pkt 1 i 10 Pzp. W takim przypadku należy uznać, że wykonawca oferuje cenę rynkową, a więc powszechnie akceptowaną na rynku przez ogół nabywców.

W wyroku z dnia 16 czerwca 2020 r., KIO 709/20, KIO 715/20, Krajowa Izba Odwoławcza uznała, że cena całkowita oferty niższa o 6,5% od wartości zamówienia powiększonej o należny podatek od towarów i usług, ustalonej przed wszczęciem postępowania zgodnie z art. 35 ust. 1 i 2 Pzp i 1,5% niższa od średniej arytmetycznej cen wszystkich złożonych ofert, nie może być uznana za cenę, która wydaje się rażąco niskie w stosunku do przedmiotu zamówienia lub budzi wątpliwości zamawiającego co do możliwości wykonania przedmiotu zamówienia zgodnie z wymaganiami określonymi w SWZ.

W takim przypadku żądanie od wykonawcy wyjaśnień, w tym złożenia dowodów w zakresie wyliczenia ceny będzie nieuprawnione. Taka cena jest najbardziej zbliżona do wartości zamówienia powiększonej o należny podatek od towarów i usług i niemal zbieżna ze średnią arytmetyczną cen wszystkich złożonych ofert niepodlegających odrzuceniu na podstawie art. 226 ust. 1 pkt 1 i 10 Pzp. Taki stosunek ceny do wartości zamówienia powiększonej o należny podatek od towarów i usług, a także średniej arytmetycznej cen wszystkich złożonych ofert, nie dawał podstaw do uznania, że cena całkowita mogła wydawać się rażąco niska, a tym samym żądania od wykonawcy wyjaśnień, w tym złożenia dowodów w zakresie wyliczenia ceny.