Specyfikacja istotnych warunków zamówienia. Część 5.
Warunki udziału w postępowaniu.
Zasady, których zamawiający jest obowiązany przestrzegać przy określaniu warunków udziału w postępowaniu
Zasada 3
Zamawiający określa wymagane od wykonawców środki dowodowe w sposób umożliwiający ocenę zdolności wykonawcy do należytego wykonania zamówienia
Użyte w nowym art. 22 ust. 1a Pzp sformułowanie „wymagane od wykonawców środki dowodowe” oznacza, że zamawiający może żądać wyłącznie oświadczeń i dokumentów niezbędnych do przeprowadzenia postępowania (art. 25 ust. 1 Pzp) określonych w rozporządzeniu Ministra Rozwoju z dnia 26 lipca 2016 r. w sprawie rodzajów dokumentów, jakich może żądać zamawiający od wykonawcy, okresu ich ważności oraz form, w jakich dokumenty te mogą być składane (Dz. U. z 2016 r. poz. 1126) - dalej zwanego „rozporządzeniem” oraz przepisach Pzp.
Użyte w art. 22 ust. 1a Pzp sformułowanie „wymagane od wykonawców środki dowodowe” nie odnosi się do oświadczeń i dokumentów potwierdzających spełnianie przez oferowane dostawy, usługi lub roboty budowlane wymagań określonych przez zamawiającego oraz brak podstaw wykluczenia.
Przepis art. 22 ust. 1a Pzp nie dotyczy bowiem oświadczeń i dokumentów potwierdzających okoliczności, o których mowa w art. 25 ust. 1 pkt 2 i 3 Pzp.
„Wymagane od wykonawców środki dowodowe” określone w przepisach Pzp to:
- inny dokument, który w wystarczający sposób potwierdza spełnianie opisanego przez zamawiającego warunku udziału w postępowaniu lub kryterium selekcji dotyczącego sytuacji finansowej lub ekonomicznej, jeżeli z uzasadnionej przyczyny wykonawca nie może złożyć dokumentów dotyczących sytuacji finansowej lub ekonomicznej wymaganych przez zamawiającego, określonych w rozporządzeniu Ministra Rozwoju z dnia 26 lipca 2016 r. (zob. § 2 ust. 3 rozporządzenia i art. 26 ust. 2c Pzp),
- zobowiązanie innych podmiotów, jeżeli wykonawca, który polega na zdolnościach lub sytuacji innych podmiotów, i musi udowodnić zamawiającemu, że realizując zamówienie, będzie dysponował niezbędnymi zasobami tych podmiotów, w szczególności przedstawiając zobowiązanie tych podmiotów do oddania mu do dyspozycji niezbędnych zasobów na potrzeby realizacji zamówienia (zob. art. 22a ust. 2a Pzp).
Zgodnie ze stanowiskiem Urzędu Zamówień Publicznych „Zobowiązanie podmiotu trzeciego albo inny dokument, służący wykazaniu udostępnienia wykonawcy potencjału przez podmiot trzeci w zakresie określonym w art. 22a ust. 1 ustawy Pzp, stanowi potwierdzenie, że określony potencjał dla wykazania spełniania warunków udziału w postępowaniu został wykonawcy faktycznie udostępniony. Zobowiązanie to stanowi punkt wyjścia do oceny spełniania warunków udziału w postępowaniu dokonywanej przez zamawiającego w pierwszej kolejności w oparciu o wstępne oświadczenia wykonawców składane - w zamówieniach powyżej progów UE - na formularzu jednolitego europejskiego dokumentu zamówienia, zaś w zamówieniach poniżej progów UE - w ramach „zwykłego” oświadczenia wykonawcy. Dla dokonania wstępnej oceny spełniania warunków udziału w postępowaniu niezbędne jest ustalenie, w jakim zakresie wykonawca wykazuje spełnianie warunków samodzielnie, a w jakim korzysta z potencjału podmiotu trzeciego i jaki zakres tego potencjału został wykonawcy udzielony, do ustalenia czego niezbędny jest wskazany dokument. Jednocześnie zamawiający, oceniając spełnianie warunków udziału w postępowaniu w oparciu o te wstępne oświadczenia, w szczególności jednolity europejski dokument zamówienia, dokonuje także oceny braku podstaw do wykluczenia z postępowania podmiotów trzecich. W celu dokonania takiej oceny zamawiający musi dysponować pełną informacją o tym, że w ogóle potencjał podmiotu trzeciego powinien podlegać jego wstępnej ocenie. Dla osiągnięcia takiego celu konieczne jest złożenie przez wykonawców wraz z ofertą lub wnioskiem o dopuszczenie do udziału w postępowaniu zobowiązania podmiotu trzeciego. Czym innym jest natomiast złożenie dokumentów podmiotowych potwierdzających spełnianie konkretnego warunku udziału w postępowaniu (np. wykaz usług zrealizowanych przez podmiot trzeci) oraz brak podstaw do wykluczenia z postępowania (np. niekaralność członka zarządu podmiotu trzeciego) co do oceny udostępnionego wykonawcy potencjału podmiotu trzeciego. Dokumenty te będą żądane przez zamawiającego od wykonawcy w trybie art. 26 ust. 1 i 2 ustawy Pzp, ewentualnie w trybie art. 26 ust. 2f ustawy Pzp.”.
Ponieważ na podstawie art. 25 ust. 1 Pzp zamawiający może żądać wyłącznie oświadczeń i dokumentów niezbędnych do przeprowadzenia postępowania (art. 25 ust. 1 Pzp), oświadczenia i dokumenty muszą potwierdzać spełnianie warunków udziału w postępowaniu, określonych zgodnie z art. 22 ust. 1a Pzp.
Jeżeli zamawiający określi warunki udziału w postępowaniu niezgodnie z art. 22 ust. 1a Pzp, zmuszony będzie żądać oświadczeń i dokumentów, które nie będą niezbędne do przeprowadzenia postępowania, ci stanowi naruszenie art. 25 ust. 1 Pzp.
Zamawiający wymaga dokumentów potwierdzających spełnianie warunku lub warunków udziału w postępowaniu określonych w rozporządzeniu i Pzp, które umożliwią zamawiającemu ocenę zdolności wykonawcy do należytego wykonania zamówienia.
W postępowaniu prowadzonym w trybie przetargu nieograniczonego na wykonanie robót budowlanych, dokumentami potwierdzającymi spełnianie warunku dotyczącego zdolności zawodowej, w zakresie doświadczenia wykonawcy będą:
- wykaz robót budowlanych wykonanych nie wcześniej niż w okresie ostatnich 5 lat przed upływem terminu składania ofert, a jeżeli okres prowadzenia działalności jest krótszy - w tym okresie, wraz z podaniem ich rodzaju, wartości, daty, miejsca wykonania i podmiotów, na rzecz których roboty te zostały wykonane, oraz
- dowody określające czy te roboty budowlane zostały wykonane należycie, w szczególności informacji o tym czy roboty zostały wykonane zgodnie z przepisami prawa budowlanego i prawidłowo ukończone, przy czym tymi dowodami, są referencje bądź inne dokumenty wystawione przez podmiot, na rzecz którego roboty budowlane były wykonywane, a jeżeli z uzasadnionej przyczyny o obiektywnym charakterze wykonawca nie jest w stanie uzyskać tych dokumentów - inne dokumenty.
Zgodnie z art. 36 ust. 1 pkt 6 Pzp specyfikacja istotnych warunków zamówienia zawiera wykaz oświadczeń lub dokumentów, potwierdzających spełnianie warunków udziału w postępowaniu (…).
Zamawiający nie ma zatem obowiązku zamieszczania w SIWZ postanowień dotyczących formy, w jakich dokumenty mogą być składane:
„Oświadczenia, o których mowa w pkt …… SIWZ dotyczące wykonawcy i innych podmiotów, na których zdolnościach lub sytuacji polega wykonawca na zasadach określonych w art. 22a ust. 1 Pzp oraz dotyczące podwykonawców, składane są w oryginale” - zob. § 14 ust. 1 rozporządzenia
„Dokumenty, o których mowa w pkt …… SIWZ, inne niż oświadczenia, o których mowa w pkt ……. SIWZ, składane są w oryginale lub kopii poświadczonej za zgodność z oryginałem. Poświadczenia za zgodność z oryginałem dokonuje odpowiednio wykonawca, podmiot, na którego zdolnościach lub sytuacji polega wykonawca, wykonawcy wspólnie ubiegający się o udzielenie zamówienia publicznego albo podwykonawca, w zakresie dokumentów, które każdego z nich dotyczą. Poświadczenie za zgodność z oryginałem następuje w formie pisemnej lub w formie elektronicznej” - zob. § 14 ust. 2-3 rozporządzenia
„Zamawiający może żądać przedstawienia oryginału lub notarialnie poświadczonej kopii dokumentów, o których mowa w rozporządzeniu, innych niż oświadczenia, wyłącznie wtedy, gdy złożona kopia dokumentu jest nieczytelna lub budzi wątpliwości co do jej prawdziwości” - zob. § 15 rozporządzenia
Zamawiający nie ma obowiązku zamieszczania w SIWZ treści art. 26 ust. 2c, 3, 3a, 4 i 6 Pzp.
Zamawiający nie ma również obowiązku zamieszczania w SIWZ następujących postanowień dotyczących składanych dokumentów:
„Jeżeli z uzasadnionej przyczyny wykonawca nie może złożyć wymaganych przez zamawiającego dokumentów, o których mowa w pkt ….. SIWZ, zamawiający dopuszcza złożenie przez wykonawcę innych dokumentów, o których mowa w art. 26 ust. 2c Pzp - zob. § 2 ust. 3 rozporządzenia
„Jeżeli wykaz, o którym mowa w pkt ….. SIWZ będzie budzić wątpliwości zamawiającego, może on zwrócić się bezpośrednio do właściwego podmiotu, na rzecz którego roboty budowlane, dostawy lub usługi były wykonane, a w przypadku świadczeń okresowych lub ciągłych są wykonywane, o dodatkowe informacje lub dokumenty w tym zakresie” - zob. § 2 ust. 6 rozporządzenia
Zamawiający może natomiast zamieścić w SIWZ następujące informacje:
„Jeżeli treść informacji przekazanych przez wykonawcę w jednolitym europejskim dokumencie zamówienia (lub w JEDZ), odpowiada zakresowi informacji, których zamawiający wymaga poprzez żądanie wykazu wykonanych robót budowlanych, o których mowa w pkt ….. SIWZ, zamawiający może odstąpić od żądania tego wykazu. W takim przypadku dowodem spełniania przez wykonawcę warunku dotyczącego zdolności zawodowych, określonego w pkt ….. SIWZ są odpowiednie informacje przekazane przez wykonawcę lub odpowiednio przez podmioty, na których zdolnościach wykonawca polega na zasadach określonych w art. 22a Pzp, w jednolitym europejskim dokumencie zamówienia (lub w JEDZ)” - zob. § 2 ust. 7 rozporządzenia
„W przypadku wskazania przez wykonawcę oświadczeń lub dokumentów, o których mowa w pkt ….. SIWZ, które znajdują się w posiadaniu zamawiającego, w szczególności oświadczeń lub dokumentów przechowywanych przez zamawiającego zgodnie z art. 97 ust. 1 Pzp, zamawiający w celu potwierdzenia spełniania warunków udziału w postępowaniu oraz braku podstaw wykluczenia, korzysta z posiadanych oświadczeń lub dokumentów, o ile są one aktualne.” zob. § 10 ust. 2 rozporządzenia
„Wykonawca nie jest obowiązany do złożenia oświadczeń lub dokumentów potwierdzających okoliczności, o których mowa w art. 25 ust. 1 pkt 1 i 3, jeżeli zamawiający posiada oświadczenia lub dokumenty dotyczące tego wykonawcy lub może je uzyskać za pomocą bezpłatnych i ogólnodostępnych baz danych, w szczególności rejestrów publicznych w rozumieniu ustawy z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne (Dz. U. z 2017 r. poz. 570)” - zob. art. 26 ust. 6 Pzp
Żądanie przedstawienia także innych dokumentów niż określone w rozporządzeniu
Na podstawie art. 138c pkt 2 Pzp w zamówieniach sektorowych zamawiający może żądać przedstawienia także innych dokumentów niż określone w rozporządzeniu Ministra Rozwoju z dnia 26 lipca 2016 r. w sprawie rodzajów dokumentów, jakich może żądać zamawiający od wykonawcy, okresu ich ważności oraz form, w jakich dokumenty te mogą być składane (Dz. U. z 2016 r. poz. 1126), potwierdzających spełnienie warunków udziału w postępowaniu, jeżeli jest to niezbędne do oceny spełniania przez wykonawców tych warunków.
Przepis art. 138c pkt 2 Pzp uprawnia zamawiającego do żądania dodatkowo innych dokumentów, obok tych, które zostały wymienione w rozporządzeniu Ministra Rozwoju z dnia 26 lipca 2016 r. w sprawie rodzajów dokumentów (…), nie wyłączając przy tym obowiązku zamawiającego do żądania także dokumentów wskazanych w tym rozporządzeniu.
Przepis art. 138c ust. 1 pkt 2 Pzp dotyczy dokumentów określonych w przepisach rozporządzenia Ministra Rozwoju z dnia 26 lipca 2016 r. w sprawie rodzajów dokumentów wydanych na podstawie art. 25 ust. 2 Pzp, jednakże tylko potwierdzających spełnienie warunków udziału w postępowaniu. Fakt żądania innych niż określone w rozporządzeniu Ministra Rozwoju z dnia 26 lipca 2016 r. w sprawie rodzajów dokumentów, potwierdzających spełnienie warunków udziału w postępowaniu, nie wyłącza zastosowania art. 26 ust. 3 i 4 oraz art. 46 ust. 4a Pzp. Przepis art. 138c ust. 1 pkt 2 Pzp rozszerza bowiem możliwy katalog dokumentów, dotyczących potwierdzenia spełniania warunków udziału w postępowaniu, o których stanowi art. 25 ust. 1 Pzp, a nie uchyla w stosunku do tych dokumentów procedury, określonej w art. 26 ust. 3 i 4 oraz i art. 46 ust. 4a Pzp.
Józef Edmund Nowicki